مقایسه اهداف تعلیم و تربیت ازدیدگاه ایده آلیسم و پراگماتیسم

آشنایی با اهداف تربیتی مکاتب فلسفی و مقایسه آن ها با یکدیگر از آن روی که می تواند باعث ایجاد شناخت و آگاهی، و بروز روحیه نقادی نسبت به خط مشی ها و برنامه ریزی های آموزشی شود مطلوب و مفید است. در این نوشتار که برگرفته از مطالعه ای اسنادی (کتابخانه ای) پیرامون بررسی و مقایسه اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه ایده آلیسم و پراگماتیسم است، وجوه اشتراک و افتراق مبانی فلسفی و اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه این دو مکتب فلسفی مورد مطالعه قرار گرفته است. عمده ترین نتایج حاصله از این نوشتار عبارتند از:در خصوص مبانی فلسفی این دو مکتب :در هستی شناسی وجه عمده اشتراک، رسیدن به واقعیت از طریق تحریک و برانگیختگی و راهنمایی و وجه عمده افتراق در ماهیت حقیقی هستی است که در ایده آلیسم روحی مطلق ولی در پراگماتیسم تجربه نامعین و متکثر می باشد. در معرفت شناسی وجه عمده اشتراک در فراهم شدن زمینه های یادگیری و راهنمایی غیرمستقیم دانش آموز و افتراق آن ها در مطلق و عقلانی بودن معرفت در ایده آلیسم و نسبی و تجربی بودن در پراگماتیسم است، 3ــ در ارزش شناسی، وجه عمده اشتراک، مربوط به آگاهی در روابط دموکراتیک و نظم اخلاقی جهانی و افتراق آن ها در مطلق و بر اساس عمل انجام یافته بودن در ایده آلیسم و نسبی و بر اساس نتیجه عمل بودن در پراگماتیسم می باشد. در خصوص اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه این دو مکتب در جنبه جسمانی، وجه عمده اشتراک در تندرستی و ایجاد زمینه برای فعالیت های اجتماعی و افتراق آن ها در استفاده از فعالیت جسمانی برای تقویت عقل به منظور درک حقیقت در ایده آلیسم و ارضای نیازها و غنی سازی تجربه ها در پراگماتیسم می باشد. در اهداف هنری، وجه عمده اشتراک، رشد عاطفی، ذهنی و جسمی بچه ها، و وجه افتراق، توجه به آفریدگار زیبایی و اعتدال در ایده آلیسم و توجه به بیان ارزش های تجربه و تغییر محیط و ارضای نیازها در پراگماتیسم است. در اهداف اخلاقی، وجه عمده اشتراک، رشد خصوصیات اخلاقی نظیر روح همکاری متقابل، مسئولیت پذیری، دانایی و. .. و افتراق آن ها در توجه به قوانین فراگیر مطلق ایده آلیستی و توجه به رفتارهای تحقیق شده سودمند اجتماعی پراگماتیستی می باشد. در جنبه عقلانی وجه عمده اشتراک در توجه به کارآیی عقل در حل مسائل جامعه، و وجه افتراق در ارتباط با منبع کلی دانش در ایده آلیسم و توانا ساختن فرد برای ساخت بناهای ذهنی توسط خود، در پراگماتیسم می باشد.